پسوند بیرینگ
شماره فنی بیرینگها متشکل از پیشوندها و پسوندهایی است که هر بخش از آن نمایانگر ویژگیهای خاصی از محصول میباشد. با تفسیر دقیق این کدها، امکان شناسایی مشخصاتی مانند نوع بیرینگ، ابعاد، جنس ساخت، کلاس تلرانس و سایر ویژگیهای فنی آن فراهم میگردد؛ دانشی کلیدی که در انتخاب درست و کاربردی قطعات نقش مؤثری ایفا میکند.
جدول ۱: پسوندهای گروه A تا C
پسوند | توضیحات |
---|---|
A | اصلاح ساده در طراحی داخلی. در بیرینگ شیار عمیق 4210A، شیار پرکن ساچمه حذف شده است. |
AC | زاویه تماس 25° در بیرینگ تماس زاویهای تکردیفه. |
AS | وجود سوراخ روغنکاری روی حلقه بیرونی؛ عدد پس از AS تعداد سوراخهاست. |
ASR | همان AS است ولی شیارهای توزیع گریس نیز افزوده شده است. |
B | زاویه تماس 40° در بیرینگ تماس زاویهای تکردیفه (طرح B). |
BIR | حلقه داخلی مجزا (Inner Ring) برای رولبرینگ سوزنی. |
C | حرف C همراه عدد میآید و گروه لقی داخلی یا کلاس دقت را نشان میدهد: C1 بسیار کم، C2 کم، CN نرمال، C3 و C4 زیاد، C5 بسیار زیاد. کدهای C02 تا C05 نیز در برخی کاتالوگها برای سطح نویز پایین به کار میروند. |
CA | رولبرینگ بشکهای دو ردیفه با قفسه برنجی ماشینکاریشده یکپارچه و ظرفیت بار بالا؛ برای جفتکردن با لقی محوری کم مناسب است. |
CB | برای بیرینگهای قابل جفتکردن؛ لقی محوری نرمال (بیشتر از CA و کمتر از CC). |
CC | رولبرینگ بشکهای دو ردیفه با قفسه فولادی پرسی و اصطکاک پایین؛ برای جفتکردن با لقی بیش از CB استفاده میشود. |
CAB | رولبرینگ بشکهای طرح CA با غلتکهای سوراخدار و قفسه پیندار؛ مناسب بارهای ضربهای و آرایش چندگانه. |
CABC | همان CAB با راهنمایی غلتک بهینه برای اصطکاک حتی کمتر. |
CAC | رولبرینگ بشکهای طرح CA با شیارهای راهنما و روغنکاری بهبودیافته. |
CLN | رولبرینگ مخروطی با تلورانس باریک مطابق کلاس 6X (ISO 492/ANSI ABMA). |
CL0/CL00/CL3/CL7A | کلاسهای دقت ویژه طبق ANSI-ABMA؛ هرچه عدد بالاتر باشد تلورانس کوچکتر است. |
CN | لقی داخلی نرمال. اگر حرف دیگری نیاید همان CN منظور است. |
CX | گروه لقی غیرنرمال؛ عدد 1 تا 5 پس از C نشاندهنده افزایش یا کاهش نسبت به CN است. |
C6/C7 | استاندارد صدای کم؛ C6 (یا Q6) و C7 (یا Q5) در تولید کمصدا استفاده میشود. |
CXX | اعداد بعد از C مقدار دقیق تلورانس یا لقی داخلی را مشخص میکنند. |
جدول ۲: پسوندهای گروه D تا F
پسوند | توضیحات |
---|---|
D | اصلاح جزئی در طراحی داخلی یا ابعادی؛ معنی دقیق را سازنده مشخص میکند. |
DB | دو بیرینگ تماس زاویهای که پشتبهپشت (Back-to-Back) مونتاژ شدهاند؛ حروف A, B, C … بار اولیه یا لقی آکس را نشان میدهد. |
DF | دو بیرینگ تماس زاویهای روبهرو (Face-to-Face)؛ حروف بعد بیانگر بار اولیه یا لقی است. |
DT | دو بیرینگ تماس زاویهای پشت سر هم (Tandem)؛ حروف بعد میزان بار اولیه را مشخص میکند. |
DG | آرایش روبهرو یا پشتبهپشت مخصوص سازنده با اطلاعات تکمیلی لقی. |
DH | بیرینگ کفگرد یکطرفه با واشرهای نگهدارنده محافظ. |
DP | قطر سوراخ داخلی واشر مطابق استاندارد سازنده. |
DR | بار بین چند بیرینگ بهصورت یکنواخت تقسیم شده است. |
DV | شیار حلقه بیرونی برای نصب کاسهنمد طراحی شده است. |
D8 | حلقه بیرونی بدون شیار برای کاسهنمد است. |
E | ظرفیت بار بالاتر از طرح پایه؛ معمولاً با غلتکهای بزرگتر یا تعداد بیشتر. در برخی برندها EX/EXPLORER نشاندهنده مواد و هندسه بهبودیافته است؛ E1 و E2 نیز طراحی کممصرف یا ظرفیت بار بالاتر را معرفی میکنند. |
EC | رولبرینگ استوانهای تکردیفه با غلتکهای بزرگ و تحمل بار محوری بیشتر. |
E6206 | بیرینگ شیار عمیق طرح E با ساچمههای بزرگتر برای بار شعاعی بالاتر. |
NUP314E | رولبرینگ استوانهای NUP با تعداد/اندازه غلتک بیشتر از مدل معمولی. |
E29320 | رولبرینگ بشکهای کفگرد با غلتکهای بزرگتر و ظرفیت بار بالا. |
F | پسوندهای مربوط به قفسه؛ نوع و جنس قفسه را توضیح میدهد. |
FA | قفسه فولادی یا برنجی متمرکز بر حلقه بیرونی. |
FB | قفسه متمرکز بر حلقه داخلی. |
FE | قفسه فولاد ماشینکاریشده با پوشش فسفاته برای مقاومت خوردگی. |
FMA | رولبرینگ سوزنی با قفسه فولادی ماشینکاریشده. |
FP | قفسه فولادی یا چدنی ماشینکاریشده با سطح برقوکاری. |
2F/2FF | یاتاقان ایگرگ با فلنچ از دو طرف (توپر یا توخالی). |
جدول ۳: پسوندهای گروه G تا J
پسوند | توضیحات |
---|---|
G | بیرینگ تماس زاویهای تکردیفه، طراحی شده برای کار جفتی در آرایشهای مختلف. |
GA | بار اولیه یا پیشبار کم در جفتکردن. |
GB | پیشبار متوسط (بیشتر از GA). |
GC | پیشبار زیاد (بیشتر از GB). |
GP | رولبرینگ سوزنی کمصدای ویژه. |
H | پایداری ابعادی در دمای بالا؛ عدد پس از H سطح پایدارسازی را بر حسب °C نشان میدهد. |
HA | جزئیات پایدارسازی یا ترکیب عناصر آلیاژی؛ رقم پس از HA محدوده قطعات پایدار شده را مشخص میکند. |
HB | کل بیرینگ پایدارسازی حرارتی شده است؛ ارقام، جزئیات سطح را نشان میدهند. |
HE | ساختهشده از فولاد REM (ذوب مجدد در خلأ) برای تمیزی بالا. |
HM | سختکاری مارتنزیتی روی تمامی اجزا. |
HT | پرشده با گریس مخصوص دمای بالا؛ دو رقم بعد از HT نوع گریس را مشخص میکند. |
HU/HV | تمام اجزا از فولاد ضدزنگ؛ ارقام، جزئیات عملیات حرارتی را نشان میدهد. |
J | قفسه فولادی پرسی؛ ترکیباتی مثل JA، JR … نوع دقیق قفسه را توضیح میدهند. |
جدول ۴: پسوندهای گروه K تا P
پسوند | توضیحات |
---|---|
K | حلقه داخلی مخروطی با شیب 1:12 (K) یا 1:30 (K30) برای نصب روی شفت تَپردار. |
L | قفسه آلیاژ سبک؛ LA تمرکز بیرونی، LB داخلی، LHT مناسب دمای بالا. |
LO | پرشده با روغن با ویسکوزیته پایین برای سرعت زیاد. |
LP | قفسه آلیاژ سبک ماشینکاریشده. |
LPS | همان LP با شیارهای روغنکاری روی سطح راهنما. |
LS | بیرینگ دارای کاسهنمد تماسی و حلقههای ویژه آببندی. |
M | قفسه برنجی ماشینکاریشده؛ MA، MB … موقعیت قفسه را مشخص میکنند. |
N | شیار یا خار روی حلقه بیرونی برای تثبیت محوری؛ NR، N1، N2 … شکل و محل خار را نشان میدهد. |
P | پسوندهای مرتبط با مواد پلیمری یا کلاس دقت: P6 (≈ABEC-3) دقت استاندارد بالا، P5 (≈ABEC-5) و P4 (≈ABEC-7) دقت بالا، P2 (≈ABEC-9) دقت بسیار بالا، P7 تنظیم ویژه سرعت. |
جدول ۵: پسوندهای گروه Q تا Z
پسوند | توضیحات |
---|---|
Q | پسوندهای بیرینگهای جفتی؛ QBC, QBT, QFC, QFT. همچنین Q05/Q06 برای لرزش و صدای کم (جایگزین C6/C7). |
R | طراحی خاص آببندی یا لبهها؛ R (لبه یکپارچه)، RS/RS1/RS2 کاسهنمد لاستیکی یکطرفه، 2RS/2RS1/2RS2 دوطرفه (معادل DDU در NSK/NTN و LLU/LLB در NTN)، RZ تماس کم، XR… تغییرات داخلی. |
S | پایداری ابعادی یا کلاس دقت؛ SM بیرینگ سوزنی گریسخورده، SORT دستهبندی قطر غلتک، SP دقت بالا (ISO P4). |
T | جنس قفسه یا روش نصب خاص؛ T قفسه پلیآمید، TN نایلون، TA/TB قفسه برنجی، TBT/TFT برای جفت سهتایی. |
U | بیرینگ خودتنظیم ایگرگ؛ UP دقت بالا، UPG دقت بسیار بالا. |
V | بدون قفسه یا طراحی ویژه با ردیف غلتک خاص؛ کدهای V1، V2، V3 سطح لرزش پایین را از کم به زیاد نشان میدهد؛ سایر ترکیبات VA, VB, VC… برای دمای بالا یا شرایط خاص است. |
W | شیار یا سوراخ روانکاری اضافی یا قفسه خاص؛ WM طرح بهبودیافته. |
X | ابعاد بیرونی مطابق استاندارد ISO دیگر یا پروفیل غلتک اصلاحشده؛ XL یا X-Life (FAG/INA) نشاندهنده مواد بهبودیافته و عمر طولانیتر است. |
Y | یاتاقانهای ایگرگ (Insert Bearing) یا قفسه برنجی پرسی، بسته به سازنده. |
Z | حفاظ فلزی غیرتماسی: Z یک طرف، 2Z دو طرف، ZZ معادل 2Z در برخی برندها؛ ترکیبات ZN, ZNR دارای خار محوری روی حلقه بیرونی. |
پیشوندها و پسوندها در کد فنی بیرینگها بهعنوان مشخصکننده ویژگیهای خاصی از جمله نوع طراحی، لقی داخلی، نوع قفسه، دقت ساخت، روش آببندی، ظرفیت بار و قابلیت نصب استفاده میشوند. شناخت صحیح آنها برای انتخاب بیرینگ مناسب ضروری است.
پیشوندها معمولاً پیش از عدد اصلی بیرینگ میآیند و گاهی به نوع خاص بیرینگ اشاره دارند (مثلاً نوع قفسه یا فرم حلقه داخلی). پسوندها در انتهای کد میآیند و ویژگیهایی مانند کلاس دقت، نوع روانکاری، زاویه تماس، آببند یا سطح پایداری را مشخص میکنند.
هر سه به رولبرینگهای بشکهای دو ردیفه اشاره دارند:
CA: قفسه برنجی ماشینکاریشده با ظرفیت بار بالا.
CB: لقی محوری متوسط، مناسب جفتکردن دقیق.
CC: قفسه فولادی پرسی با اصطکاک پایین، دارای لقی بیشتر.
C1/C2: لقی کمتر از نرمال.
CN: لقی نرمال.
C3/C4/C5: لقی بالاتر از نرمال (برای شرایط دمایی یا بارهای خاص).
این پسوندها مربوط به نحوه مونتاژ بیرینگهای تماس زاویهای هستند:
DB (Back-to-Back): نصب پشتبهپشت.
DF (Face-to-Face): نصب روبهرو.
DT (Tandem): نصب پشت سر هم (برای بارهای محوری همجهت).
پسوندهایی مانند H، HA، HB، HT، HV نشاندهنده پایداری حرارتی یا گریس مخصوص دمای بالا هستند. اعدادی که بعد از این حروف میآیند سطح یا نوع مقاومت حرارتی را مشخص میکنند.
E نشاندهنده طراحی بهینهشده برای ظرفیت بار بیشتر است (غلتکهای بزرگتر یا تعداد بیشتر).
EC نوع خاصی از رولبرینگ استوانهای با بار محوری بیشتر است.
RS / RS1 / RS2: کاسهنمد لاستیکی یکطرفه.
2RS / 2RS1 / 2RS2: آببندی لاستیکی دوطرفه.
RZ: کاسهنمد تماس کم برای کاهش اصطکاک.
این کدها بیانگر تلورانس ساخت بیرینگها هستند:
P6 ≈ ABEC-3
P5 ≈ ABEC-5
P4 ≈ ABEC-7
P2 ≈ ABEC-9
هرچه عدد کمتر باشد، دقت ساخت بالاتر است.
بله. اگرچه استانداردهایی وجود دارد، اما برخی برندها مانند SKF، FAG، NSK و غیره از اصطلاحات اختصاصی استفاده میکنند (مثلاً X-Life در FAG یا Explorer در SKF). در نتیجه، تفسیر دقیق بعضی پسوندها باید با مراجعه به کاتالوگ رسمی برند انجام شود.